Badania naukowe pokazują, że trzmiele rozwijają zamiłowanie do neonikotynoidów, grupy pestycydów stosowanych w rolnictwie. To zjawisko nasila się w miarę coraz częstszego spożywania pokarmu zawierającego te substancje. Wyniki badań sugerują, że owady mogą stać się uzależnione od tych pestycydów, zauważalne poprzez rosnący popyt na pokarm skażony tymi chemikaliami.
Eksperyment przeprowadzony przez naukowców z Imperial College London i Queen Mary University of London badał reakcje trzmieli na neonikotynoidy. Owadom oferowano wybór między czystą wodą z cukrem a wodą z dodatkiem neonikotynoidów. Zaskakująco, trzmiele początkowo unikały pokarmu bogatego w te pestycydy, lecz stopniowo zaczynały go preferować, aż całkowicie porzuciły czysty cukier.
Ta zmiana w zachowaniu owadów wskazuje, że im więcej kontaktu mają z neonikotynoidami, tym bardziej ich pragną. Naukowcy porównują to zachowanie do uzależnienia, ponieważ neonikotynoidy oddziałują na te same receptory u owadów, na które nikotyna działa u ssaków. „Owady, które nie miały wcześniej styczności z neonikotynoidami, wydawały się unikać pokarmu zawierającego te pestycydy. Natomiast owady z coraz większym doświadczeniem z tym roztworem wykazywały rosnącą preferencję dla niego”, wyjaśnia dr Richard Gill z Imperial College London (ICL).
Andres Arce, również z ICL, wskazuje na różnicę między badaniami laboratoryjnymi a rzeczywistością. „Większość badań nad neonikotynoidami koncentruje się na podawaniu owadom wyłącznie pokarmu z tymi pestycydami. Jednak w rzeczywistości, dzikie pszczoły mają możliwość wyboru – mogą spożywać nieskażoną żywność lub pokarm zawierający pestycydy”. Dalsze badania są potrzebne aby zrozumieć, dlaczego owady rozwijają taką preferencję.
W skład grupy neonikotynoidów wchodzą trzy pestycydy: imidakloprid, klotianidyna i tiametoksam. Badania wykazały, że są one szkodliwe dla owadów zapylających, powodując zaburzenia funkcji fizjologicznych, uszkodzenia układu nerwowego, zakłócenia komunikacji i procesu uczenia się. Na przykład, pszczoły mające kontakt z neonikotynoidami często gubią drogę powrotną do ula lub pola, na którym zbierają pokarm. Inne skutki to obniżona odporność pszczół i dziko żyjących owadów zapylających na choroby i pasożyty.